Hout als optie voor kantoorbouw
De voorbije jaren is hout vaak gepromoot als oplossing voor een reeks uitdagingen waarmee de bouwsector wordt geconfronteerd. In Frankrijk heeft de regering zelfs verplicht tot het verwerken van minimaal 50% hout bij de bouw van alle nieuwe openbare gebouwen. Meer algemeen duiken voorstellen op voor structurele houten gebouwen, van superhoge torens tot volumineuze magazijnen. Is dit een realistische optie voor toekomstige commerciële vastgoedontwikkelingen?
Voordelen
De voorstanders van houtbouw zetten graag de voordelen in de spots, te beginnen met de milieuprestaties en een technische discussie over de koolstofimpact van bouwmaterialen. Behalve dat hout een hernieuwbare hulpbron is, wordt koolstof vastgelegd in hout en als enkel materiaal is de productie ervan veel minder koolstofintensief dan bv. staal, cement of beton. Afhankelijk van het gebruik kan hout wanneer het gebouw wordt gesloopt, die koolstof voor onbepaalde tijd vasthouden.
Houten constructies wegen minder dan commerciële gebouwen opgetrokken rond een stalen frame. Het lichtere hout maakt het transport goedkoper doordat minder brandstof nodig is voor de aanvoer. Ook op de werf zijn minder dure bouwplaatsmachines nodig.
Uit onderzoek uitgevoerd aan de Universiteit van Minnesota Twin Cities in 2016 bleek dat houtconstructies 141,6 kg/m² tegenover 732,4 kg/m² voor beton. Hieruit berekende de onderzoekers een verlaging van de totale kosten met 21,7% bij het gebruik van hout.
Kat Martindale. Hoofd ESG-onderzoek, World Research: “Hoewel er regelmatig nieuwe houten gebouwen worden aangekondigd, loopt geen enkel Europees land significant voor op zijn buren. Noordwest-Europa loopt over het algemeen wel voorop, gezien de vooruitstrevende beleidsomgeving, klantenmentaliteit en beschikbare technische vaardigheden”.
Niet enkel voordelen
Elke bouwmethode heeft ook nadelen. Voor houtbouw is dat in de eerste plaats de aanvoer van hout, dat veelal uit de bossen van Oost-Europa komt. De actuele geopolitieke problemen in combinatie met de hogere brandstofkosten voor transport hebben de houtprijs sterk doen stijgen.
Een tweede nadeel is de perceptie van hout als bouwmateriaal. Veel hoge houten gebouwen die nog niet in aanbouw waren, zowel commerciële als residentiële, werden voor onbepaalde tijd onderbroken of afgeblazen na de brand in de Londense Grenfell Tower op 14 juni 2017. Deze ramp heeft een negatieve invloed gehad op de perceptie van de veiligheid van houtbouw, in het bijzonder bij commerciële vastgoedontwikkelingen.
Zuid-Londen
Een lichtere constructie maakt de bouw van hogere en financieel rendabeler constructies mogelijk op locaties die mogelijk structureel ongeschikt of te duur werden geacht.
Zo bouwen de Britse architecten AHMM in Zuid-Londen het project ‘Over Station Development’, gelegen boven het metrostation Southwark. Het betreft een 75 meter hoge hybride constructie uit staal en kruislings gelamineerd hout (CLT). Deze keuze resulteert in een vermindering met 40% van de koolstofemissies in vergelijking tot beton. Na voltooiing van het project in 2025 zal meer dan 18.580 m² kantoorruimte beschikbaar zijn boven onderaan voorziene winkelruimten.
Voor dit bouwproject worden de componenten off-site gefabriceerd, wat o.a. vertragingen van het bouwproces als gevolg van slecht weer uitsluit. Door het gebruik van aangepaste ontwerpsoftware wordt materiaalverspilling in het productieproces tot een minimum herleid. Door het geringere materiaalverbruik bij de bouw van de componenten, zijn er ook minder transportbewegingen nodig. Op de werf verloopt het bouwproces aanzienlijk sneller. In vergelijking tot een conventionele bouwwijze is slechts 60% van de tijd nodig. Bovendien is er weinig afval op de werf.
Parijs
In het zakendistrict La Défense in Parijs, trekt het project Arboretum de aandacht. Het gaat om de aanpassing van twee bestaande gebouwen en een cluster van nieuwe CLT-gebouwen, gelegen in een park van 19 hectare.
Het project moet eind 2030 voltooid zijn en biedt 125.000 m² kantoor- en serviceruimte met extra voorzieningen, waaronder een sporthal, een conferentiecentrum, een groen openlucht amfitheater en restaurants. Het campusproject is een samenwerking tussen drie Franse architectenbureaus - Leclercq Associés, Nicolas Laisné Architectes en DREAM Architecture - met Hubert et Roy Architectes, verantwoordelijk voor de restauratie van de twee erfgoedgebouwen op de site.
De materiaalkeuze is ingegeven door de milieuambitie van de ontwerpers, die verwachten aldus de koolstofvoetafdruk van de site met 48% te verminderen.
