Autofiscaliteit van 2021 tot 2031

Begin december verscheen in het Belgisch Staatsblad de volledige wetgeving m.b.t. tot de autofiscaliteit voor de volgende tien jaar. Daarmee werd de stemming van 10 november 2021 bekrachtigd en wordt het voor fleet- en mobility managers een stuk duidelijker met welke regels ze moeten omgaan bij het vernieuwen van hun wagenpark.
De belangrijkste hoofdlijnen zijn: een dalende aftrekbaarheid van de autokosten, minder aftrekbaarheid voor de brandstofkosten en een sterk verhoogde CO2-bijdrage. Alle meerkosten die de nieuwe autofiscaliteit teweegbrengt vallen volledig ten laste van de werkgever.

We mogen ervan uitgaan dat de autofiscaliteit voor de komende tien jaar duidelijk is vastgelegd. De voor ons liggende periode is op te delen in drie fasen:

• Tot 1 juli 2023 blijven alle huidige regels m.b.t. autofiscaliteit onveranderd geldig voor de op die datum ‘bestaande vloot’. Dat betekent deel uitmakend van het wagenpark of besteld (bestelbon getekend; overeenkomst aanvaard door leasemaatschappij) voor 1 juli 2023. 
• De periode 1 juli 2023 tot 1 januari 2026 is de transitieperiode naar ‘zero emissie’ voertuigen. ‘Zero emissie’ voertuigen besteld voor 1 januari 2026 genieten 100% fiscale aftrekbaarheid, ook de daarop volgende jaren.
• Vanaf 1 januari 2026 vervalt de fiscale aftrekbaarheid volledig voor auto’s met verbrandingsmotor. Enkel voor ‘zero emissie’ voertuigen (elektrisch of waterstof) is fiscale compensatie mogelijk. Maar let op: voor nieuw bestelde zero emissie voertuigen is een degressieve aftrekbaarheid vastgelegd (95% in 2027; 90% in 2028;…).

Snel stijgende CO2-bijdrage weegt zwaar op TCO(2)
Voor ‘niet-zero emissie’ voertuigen, dus auto’s met verbrandingsmotor, verhoogt de CO2-bijdrage aanzienlijk vanaf 2026. De wetgevers hebben onterecht besloten om bedrijfsauto’s en salariswagens fiscaal gelijk te behandelen. Ook elektrische auto’s ontsnappen niet aan de CO2-bijdrage, al betalen zij wel een minimumbedrag.
De CO2-bijdrage die bedrijven wordt opgelegd is een sociale bijdrage en bijgevolg 100% aftrekbaar.

VAA schiet omhoog
Het VAA (Voordeel Alle Aard) voor werknemers leek aanvankelijk niet te veranderen, maar nu de referentie CO2-uitstoot voor 2022 bekend is, ziet het er minder gunstig uit. Dat is het gevolg van een dalende gemiddelde CO2-uitstoot van het Belgische wagenpark. Omdat vadertje staat niet minder inkomsten wil ontvangen, verhoogt het de indexatie.
Volgende nieuwe referentie-CO2-uitstoot wordt verrekend:

• Voor dieselvoertuigen: 75 gr/km in 2022 ipv 84 gr/km in 2021 en 91 gram/km in 2020.
• Voor benzinemotoren, LPG en CNG, full en fake hybrides: 91 gram/km in 2022, tegenover 102 gr/km in 2021 en 111 gram/km in 2020.

Dit resulteert voor 2022 in een verhoging van het belastbaar VAA met 10% tot mogelijk 15%, afhankelijk van de motorisatie. De ouderdomscoëfficiënt die het voordeel van alle aard per jaar met 6% laat dalen zal deze stijging niet compenseren.
De stijging van het VAA heeft ook invloed op het patronale gedeelte ervan dat de werkgever verrekent via de vennootschapsbelasting. Dat bedraagt 17% (voor wie geen tankkaart geniet) of 40% (wanneer een tankkaart ter beschikking wordt gesteld) van het belast VAA. Werknemers zullen een kleine daling van hun nettoloon vaststellen, daar het VAA veelal via de bedrijfsvoorheffing op het loon wordt ingehouden.

VAA en laadinfrastructuur
Voor werknemers wijzigt er niets aan het VAA wanneer ze thuis genieten van laadinfrastructuur geïnstalleerd via de werkgever (als component van het leasecontract of anders). Ook het ter beschikking stellen van een smart laadkabel voor een PHEV of EV verandert niets aan het VAA. Dat geldt ook bij overname van de laadinfrastructuur op het einde van het leasecontract.
Wanneer de werknemer echter binnen de 4 jaar zou opstappen bij zijn werkgever, dan is (deels) terugbetaling van de laadinfrastructuur aan de werkgever nodig (vast te leggen in de car policy) om geen invloed te hebben op het VAA. 
Het ter beschikking stellen van een laadpas heeft evenmin gevolgen voor het VAA van de werknemer, voor zover de laadpas altijd verbonden zit aan een auto voor dezelfde werknemer.
De thuis geladen elektrische energie via een door de werkgever ter beschikking gestelde laadinfrastructuur, kan belastingvrij worden terugbetaald aan de werknemer, voor zover auto en laadinfrastructuur in één bundel vervat zitten. ‘Split billing’ moet aantonen dat het uitsluitend om elektrische energie voor elektrisch rijden gaat. De terugbetaling kan gebeuren op basis van het elektriciteitstarief van de werknemer of op basis van een gemiddelde, terug te vinden bij de VREG.
De car policy moet opnemen dat de werkgever de thuis geladen elektrische energie kan vergoeden.

Te verwachten evolutie autokosten

Goed om weten

• Zolang het gelijkvormigheidsattest de emissiewaarden (CO2-uitstoot in g/km) gemeten volgens zowel NEDC als WLTP vermeldt, mag de laagste waarde gehanteerd worden voor de autofiscaliteit, ook na 2022.
• Bij aankoop of leasing van een tweedehandsauto waarvan de CO2-uitstoot volgens NEDC-meting vermeld staat op het gelijkvormigheidsattest, mag deze waarde fiscaal verrekend worden.
• Voor plug-in hybrides (PHEV) dooft de fiscale aftrekbaarheid uit vanaf 1 juli 2023 om helemaal te vervallen op 1 januari 2028. Ook voor de brandstofkosten geldt een degressieve fiscale verwerking (max. 50% vanaf 1 juli 2023; 25% in 2027; 0% in 2028).
• Vanaf 1 januari 2031 is 100% fiscale aftrekbaarheid definitief voorbij. De maximale aftrekbaarheid voor zero emissie voertuigen bedraagt dan 67,5%. 
• Een bedrijfswagen blijft ook in de toekomst interessant als verloningscomponent, voor zover het om een ‘zero emissie’-auto gaat. Het is wel uitkijken voor de verbruikskosten (elektrische energie) aan werkgeverszijde.